Συνέντευξη: Μάνος Στεφανάκης

Συνέντευξη του Πρέσβη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ελλάδα Δρ Ερνστ Ράιχελ, στον Διευθυντή του «Σαμιακού Βήματος» Μάνο Στεφανάκη, με αφορμή την εθιμοτυπική επίσκεψή του στη Σάμο από τις 21 έως τις 23 Ιουνίου.

Κύριε Πρέσβη, ευχαριστώ προκαταβολικά για την ευγενή σας διάθεση να παραχωρήσετε συνέντευξη σε μία εκ των ιστορικών επαρχιακών εφημερίδων της Ελλάδος (το «Σαμιακόν Βήμα» κυκλοφορεί αδιάλειπτα από το 1916). Ελπίζω να διατηρήσουμε το ενδιαφέρον των αναγνωστών μας μέχρι και την τελευταία ερώτηση-απάντηση. Θα ήθελα να ξεκινήσω με τις εντυπώσεις σας για την Ελλάδα και τους Έλληνες αφού ήδη βρίσκεστε κοντά μας από τον Αύγουστο του 2019.

Η σύζυγός μου κι εγώ απολαμβάνουμε σε εξαιρετικό βαθμό τη ζωή μας στην Ελλάδα. Οι φιλικοί, εγκάρδιοι άνθρωποι, οι φυσικές ομορφιές, η κουζίνα, υπάρχουν τόσα πολλά που μας ενθουσιάζουν στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς για τους Γερμανούς. Για το λόγο αυτό υπάρχει ζήλεια από συναδέλφους μου στο διπλωματικό σώμα. Αναρωτιούνται, γιατί ειδικά εγώ έπρεπε να είμαι Πρέσβης στην Ελλάδα (γέλια).

Πριν περάσω σε θέματα που αφορούν την Ελλάδα, λόγω του ότι πριν αφιχθείτε στην Αθήνα κατείχατε το αξίωμα του Πρέσβη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο Κίεβο, επιτρέψτε μου να ρωτήσω αν, για όσο διάστημα παραμείνατε στην ουκρανική πρωτεύουσα, υπήρξαν εξ αρχής «σύννεφα» που οδήγησαν στα άκρα την κατάσταση μεταξύ Ουκρανίας-Ρωσίας. Βεβαίως αναφέρομαι στη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022, που δημιούργησε πλείστα προβλήματα επί ευρωπαϊκού εδάφους.

Ναι, αυτά τα «σύννεφα» υπήρχαν ήδη από τότε. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας δεν ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 αλλά ήδη από το 2014, με τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας και την κατάληψη της εξουσίας από ένοπλες δυνάμεις στην Ανατολική Ουκρανία, οι οποίες είχαν οργανωθεί από τη Ρωσία. Τότε η Ρωσία αρνιόταν κάθε ευθύνη, ισχυριζόμενη ότι δεν έχει καμία σχέση με τα εν λόγω περιστατικά. Το αργότερο, όμως, μετά την ανοιχτή και γενικευμένη εισβολή της Ρωσίας το περασμένο έτος ξέρουμε ότι αυτό ήταν ένα ψέμα, και δεν ήταν το μοναδικό. Για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να πέσουμε στην εξόφθαλμη παγίδα της Ρωσίας, που θέλει να μας κάνει να αισθανθούμε υπεύθυνοι για την εισβολή αυτή. Για τον κατακτητικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν υπάρχει καμία δικαιολογία και καμία σχετικοποίηση, καθώς η Ρωσία παραβίασε ανοιχτά τη βασικότερη αρχή του διεθνούς δικαίου και του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: την απόλυτη απαγόρευση ενός επιθετικού πολέμου. Είναι κοινή ηθική υποχρέωση, αλλά και πολιτική επιταγή, για όλους, όσοι πιστεύουν στην ελευθερία, τη δημοκρατία, την εδαφική ακεραιότητα και το απαραβίαστο κάθε κράτους, να αντισταθούμε αποφασιστικά σε αυτόν τον εγκληματικό πόλεμο. Διότι δεν θέλουμε να ζούμε σε μία Ευρώπη, στην οποία ένα στρατιωτικά ισχυρότερο κράτος επιτίθεται κατά βούληση και με οποιοδήποτε πρόσχημα σε έναν πιο αδύναμο γείτονα για να τον υποτάξει.

Αναμφίβολα οι ελληνο-γερμανικές σχέσεις, πέραν του ιστορικού περιεχομένου τους, βρίσκονται σήμερα σε υψηλό επίπεδο. Δυστυχώς στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα υπήρξαν «κραδασμοί» μεταξύ Ελλάδος-Γερμανίας. Θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί; Εκείνη την περίοδο δημιούργησαν αρνητικά συναισθήματα σε μεγάλη μερίδα των Ελλήνων πολιτών.

Δυστυχώς, τα αρνητικά αυτά συναισθήματα απέναντι στη Γερμανία εξακολουθούν να υπάρχουν, παρότι κάθε Ελληνίδα κι Έλληνας που έχω συναντήσει είναι εξαιρετικά φιλικός, έως και εγκάρδιος. Όμως, αυτό δείχνουν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις. Το γεγονός αυτό με στενοχωρεί πολύ και θεωρώ κύριο μέλημά μου να συμβάλω, ώστε τα συναισθήματα αυτά να ξεπεραστούν. Γνωρίζω ότι πολλές Ελληνίδες κι Έλληνες στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης υπέστησαν μία τεράστια απώλεια σε ότι αφορά το επίπεδο ευημερίας τους. Έχουμε να κάνουμε με δυσβάστακτο κόστος αλλά και προσωπικές τραγωδίες. Κι όμως, πιστεύω ότι δεν ευθύνονται για την κρίση εκείνοι που διέσωσαν οικονομικά την Ελλάδα και την κράτησαν στο Ευρώ, αλλά εκείνοι που κατέστρεψαν την οικονομία της επί δεκαετίες. Σήμερα, βέβαια, η Ελλάδα συνεχίζει να απολαμβάνει τα οφέλη εκείνης της διάσωσης. Ενώ π.χ. η Ιταλία λόγω του υψηλού εξωτερικού της χρέους και των αυξημένων επιτοκίων αντιμετωπίζει δυσκολία στο να αντλήσει νέα δάνεια με ευνοϊκούς όρους, η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει για το υψηλό της χρέος πολύ μακροπρόθεσμα δάνεια με ευνοϊκά επιτόκια. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται, συνεπώς, να ανησυχεί σήμερα, καθώς είχε προηγηθεί η διάσωσή της. Χάρη στις μεταρρυθμίσεις, που είχαν απαιτηθεί τότε, και σε μία υπεύθυνη πολιτική από ελληνικής πλευράς, το ελληνικό χρέος έχει υποχωρήσει σημαντικά και υπάρχει οικονομική ανάπτυξη. Η Ελλάδα σήμερα δεν είναι πια η προβληματική χώρα της Ευρώπης, άλλα βρίσκεται σε καλό δρόμο.

Την Ημέρα της Γερμανικής Ενότητας τιμάται η επανένωση της χώρας στις 3 Οκτωβρίου 1990. Πέρυσι επιλέξατε αυτή την τόσο σημαντική ημέρα για τη Γερμανία, στη διάρκεια της δεξίωσης που παρέθεσε η γερμανική πρεσβεία, να κάνετε λόγο στην ομιλία σας για απειλητική ρητορική εξ Ανατολών (της Τουρκίας), τονίζοντας: «… όσο πιο ανοιχτά η τουρκική ηγεσία αμφισβητεί το διεθνές δίκαιο και την ελληνική κυριαρχία, τόσο πιο σαφής είναι η δημόσια απόρριψη των θέσεων αυτών εκ μέρους του Βερολίνου». Πολύ σημαντική δήλωση για τη χώρα μας. Παραμένει σταθερή η θέση σας αυτή μετά και την ανανέωση της θητείας του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της 28ης Μαΐου;

Εννοείται. Ύστερα από τον καταστροφικό σεισμό στη νοτιοανατολική Τουρκία διανύουμε, ωστόσο, μια πολύ πιο θετική περίοδο. H επιθετική ρητορική έχει επί της ουσίας εκλείψει και οι συνεχείς παραβιάσεις του εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά έχουν σταματήσει. Είναι προς το κοινό μας συμφέρον να βοηθήσουμε ώστε να παραμείνει αυτό ως έχει και ενδεχομένως η Ελλάδα και η Τουρκία να κατορθώσουν να αναπτύξουν μόνιμα μια σταθερή και θετική σχέση. Ειδικά η Σάμος θα επωφελούνταν από αυτό. Εάν η Γερμανία μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση ως φίλος της Ελλάδας θα το κάνουμε με χαρά.

Κύριε Πρέσβη, το γερμανικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο όταν αναφερόμαστε στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τυχόν διάρκεια της ύφεσης θα δημιουργήσει αναμφίβολα προβλήματα σε πολλές χώρες. Πιστεύετε ότι αποτελεί παροδικό φαινόμενο; Δεν ξεχνούμε ότι πριν λίγο καιρό αρχίσαμε να συνερχόμαστε από την υγειονομική κρίση που δημιούργησε η πανδημία του Covid-19.

Ναι, πιστεύω ότι είναι παροδικό. Στη Γερμανία διανύουμε μια κρίση αναπροσαρμογής, την οποία προκάλεσε αφενός η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία με τις συνέπειές της για την ενεργειακή επάρκεια της Γερμανίας, αφετέρου η προσωρινή οικονομική αδυναμία της Κίνας ως συνέπεια της πολιτικής της για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Ως γνωστό η Κίνα είναι μια εξαιρετικά σημαντική αγορά για τη γερμανική εξαγωγική βιομηχανία. Η προσαρμογή της Γερμανίας σε διαφορετικές πηγές ενέργειας, πέραν του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, βρίσκεται ήδη σε πολύ προχωρημένο στάδιο. Και η Κίνα θα ανακάμψει. Για αυτό και είμαι πεπεισμένος ότι η ύφεση στη Γερμανία δεν θα διαρκέσει πολύ.

Παραδοσιακά οι Γερμανοί επιλέγουν την Ελλάδα ως αγαπημένο προορισμό διακοπών εδώ και δεκαετίες. Από πού προέρχεται, κατά τη γνώμη σας, αυτή η «εμμονή» με τη χώρα μας;

Σας μίλησα ήδη για τις ομορφιές και τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας. Ωστόσο, έχω την εντύπωση ότι η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη έχει να κάνει συγκεκριμένα με την επιτυχημένη στρατηγική της Ελλάδας στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Όσο εμείς βλέπαμε τρομακτικές εικόνες από την Μπολόνια και τη Μαδρίτη, η Ελλάδα είχε χαμηλό αριθμό κρουσμάτων, επειδή είχε εφαρμόσει έγκαιρα αποφασιστικά μέτρα. Τότε εδραιώθηκε στη γερμανική κοινή γνώμη η πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι ένας ασφαλής ταξιδιωτικός προορισμός. Από αυτή τη θετική εικόνα επωφελείται σήμερα ο ελληνικός τουρισμός.

Η Σάμος έχει μακρά παράδοση σχέσεων με τη Γερμανία. Σε ζητήματα αρχαιολογικής σκαπάνης υπήρξε σημαντική συμβολή της Γερμανίας, ιδιαίτερα στην ανασκαφή του αρχαιολογικού χώρου του Ηραίου, ενώ το 1987 εγκαινιάσθηκε το νεότερο Αρχαιολογικό Μουσείο Βαθέος Σάμου (κτίσθηκε με δαπάνη του μορφωτικού ιδρύματος της VOLKSWAGEN), από τον αείμνηστο πρώην Πρόεδρο της Γερμανίας Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ. Διατηρείται στο νησί Προξενείο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο οποίο υπηρετεί ο Επίτιμος Πρόξενος κ. Γιώργος Μηλιώτης. Πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να προκύψουν συνεργασίες και σε άλλα επίπεδα;

Έτσι νομίζω. Η επίσκεψή μου στο νησί έχει ακριβώς αυτόν τον σκοπό, δηλαδή να εντοπίσει νέες πρωτοβουλίες και να επισημάνει τυχόν προβλήματα και ελλείψεις. Η Ελλάδα γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρουσα για γερμανούς επενδυτές. Η μετάβαση των οικονομιών μας προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργεί παραδείγματος χάρη πολλές νέες ευκαιρίες, και εδώ στη Σάμο.

Στη διάρκεια της επίσκεψής σας στη Σάμο θα έχουν ήδη ξεκινήσει τα Special Olympics World Games - Berlin 2023 που διεξάγονται για πρώτη φορά φέτος στη Γερμανία από 17 έως 25 Ιουνίου. Μιλήστε μας γι’ αυτό το κορυφαίο αθλητικό γεγονός.

Είμαστε πολύ περήφανοι που φιλοξενούμε τη μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση συμπερίληψης στον κόσμο. Πάνω από 7.000 αθλήτριες και αθλητές με διανοητικές και πολλαπλές αναπηρίες συναντιούνται στο Βερολίνο και αγωνίζονται σε 26 αθλήματα. Αντίθετα με τους συμβατικούς Ολυμπιακούς Αγώνες, εδώ υπάρχουν μόνο νικητές. Αυτοί είναι όλοι οι αθλήτριες και αθλητές, διότι η συμμετοχή τους και μόνο αποτελεί θρίαμβο. Ένας άλλος μεγάλος νικητής είναι η συμπερίληψη των ατόμων με νοητική αναπηρία. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν δικαίωμα σε μια ζωή με κοινωνική συμμετοχή κι εμείς έχουμε τη δυνατότητα να τους παρέχουμε μια τέτοια ζωή στο επίκεντρο της κοινωνίας μας.

Αφού σας ευχαριστήσω θερμά, τι μήνυμα θα θέλατε να μεταφέρετε στους αναγνώστες μας;

Θα ήθελα να επιστρέψω στα αρνητικά συναισθήματα απέναντι στη Γερμανία, στα οποία αναφερθήκατε πριν. Πιστεύω ακράδαντα ότι μπορούμε και πρέπει να τα ξεπεράσουμε. Είναι τόσα πολλά αυτά που μας ενώνουν. Είμαστε Ευρωπαίοι, φίλοι και εταίροι στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Και εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλο. Σε έναν κόσμο επικίνδυνο, γεμάτο κρίσεις θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε το μέλλον μας μόνο αν κοιτάξουμε μπροστά και βρούμε ενωμένοι τη δύναμη να υπερασπιστούμε τις κοινές μας αξίες. Περιχαρακωμένοι ως μεμονωμένα έθνη, διακατεχόμενοι από προκαταλήψεις ο ένας για τον άλλο, θα είναι πολύ δύσκολο να εξασφαλίσουμε το μέλλον των παιδιών μας.

www.samiakonvima.gr