Αξιότιμε κύριε Σφουντούρη!

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι!

Σας καλωσορίζω θερμά, κι εξ ονόματος της συζύγου μου, στην πρεσβευτική κατοικία. Είναι χαρά και τιμή μου που μου δίνεται η ευκαιρία να σας υποδεχτώ σήμερα εδώ. Τον λόγο τον γνωρίζετε. Ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος κ. Στάινμαϊερ απένειμε στον κύριο Αργύρη Σφουντούρη, κατόπιν πρότασης του Ομοσπονδιακού Υπουργού Εξωτερικών, τον Σταυρό της Αξίας επί ταινία του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Δικό μου καθήκον, για το οποίο και χαίρομαι, είναι να επιδώσω στον κύριο Σφουντούρη το παράσημο και να τιμήσω την προσφορά του.

Ο κύριος Σφουντούρης γεννήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1940 στο Δίστομο. Δεν είχε ακόμα κλείσει τα τέσσερα, όταν στις 10 Ιουνίου του 1944 μέλη της Μεραρχίας των Ες–Ες δολοφόνησαν 218 άμαχους πολίτες, μεταξύ των οποίων τους γονείς κι αρκετούς συγγενείς του κυρίου Σφουντούρη στο πλαίσιο μιας συγκλονιστικά απάνθρωπης επιχείρησης αντεκδίκησης.

Ίσως νοερά να μπορεί κανείς να το συλλάβει, συναισθηματικά όμως είναι αδύνατον να συναισθανθεί κανείς το μέγεθος της απίστευτης αυτής τραγωδίας για ένα μικρό παιδί, και βέβαια, για ολόκληρο το χωριό και για κάθε έναν από τους εναπομείναντες κατοίκους του.

Ίσως ακούγεται τετριμμένο, αλλά η Σφαγή του Διστόμου ήταν το πιο σκοτεινό σημείο στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας και δυστυχώς όχι το μοναδικό αυτού του είδους.

Ο κύριος Σφουντούρης κατέληξε στην Ελβετία στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγκεν. Ακολουθεί ένας επιτυχημένος βίος, που χαρακτηρίζεται από πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα, όπως για παράδειγμα σπουδές στην αστροφυσική και την πυρηνική φυσική στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης. Εργάστηκε ως δάσκαλος, αργότερα καταπιάστηκε με την ελληνική ποίηση και την μετάφρασή της στη γερμανική γλώσσα, ενώ ταξίδεψε ως μέλος δύσκολων αλλά συναρπαστικών αποστολών αναπτυξιακής βοήθειας σε χώρες όπως η Σομαλία, το Νεπάλ και η Ινδονησία. Υπήρξε όμως και ταχυδρομική αλληλογραφία με τον Άλμπερτ Άϊνσταιν.

Χαρακτηριστικό της δράσης του κύριου Σφουντούρη ήταν πάντα η βοήθεια προς τους άλλους και το κοινό καλό. Η ενασχόληση του με τα πολιτικά πράγματα στην Ελλάδα αποτελεί μόνο μια λογική συνέπεια αυτού.

Ήδη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 / αρχές του ΄70, ο Αργύρης Σφουντούρης αξιοποίησε την αγάπη του για την ελληνική λογοτεχνία και ποίηση για να στρέψει την προσοχή του γερμανόφωνου κοινού στην κατάλυση της δημοκρατίας και στην παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Το λογοτεχνικό περιοδικό που εξέδιδε «Προπύλαια – Περιοδικό για την Ελλάδα» έδινε τη δυνατότητα δημοσίευσης κειμένων, τα οποία στην πατρίδα ήταν απαγορευμένα.

Αν, όμως, απονέμεται σήμερα στον Αργύρη Σφουντούρη ο Σταυρός της Αξίας, τότε αυτό συμβαίνει - όπως προβλέπεται - λόγω της εξαιρετικής του προσφοράς στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Και, πράγματι, ο κύριος Σφουντούρης προσέφερε πολλά στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, αν και σε ορισμένους αυτή η διαπίστωση μπορεί να ηχεί περίεργα. Ο λόγος είναι ότι εργάστηκε με αυταπάρνηση, ώστε να γίνουν γνωστά και συνειδητά στη Γερμανία η σφαγή του Διστόμου και οι φρικαλεότητες της ναζιστικής Γερμανίας στην Ελλάδα.

Κι αυτό πάντα με στόχο να συνεισφέρει μέσω της ειλικρινούς και διαφανούς επεξεργασίας των γεγονότων στη διαμόρφωση ενός κοινού ελληνογερμανικού τρόπου ανάγνωσης της ιστορικής μνήμης.

Ενός τρόπου, ο οποίος ταυτόχρονα θα υπερβαίνει τα στερεότυπα και το μοντέλο εχθρός-φίλος. Οι χώρες μας, η Ευρώπη αλλά και ο κόσμος ολόκληρος ήταν τελείως διαφορετικά τη δεκαετία του ενενήντα, όταν αγωνιζόσασταν για τη δικαστική, αλλά και την ιστορική και ηθική αναγνώριση των εθνικοσοσιαλιστικών φρικαλεοτήτων στην Ελλάδα.

Η επιστολή της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα της 23^ης Ιανουαρίου 1995 προς εσάς, κύριε Σφουντούρη, όπου η σφαγή που διαπράχθηκε από γερμανικά χέρια στο Δίστομο δεν χαρακτηρίστηκε ως πράξη των ναζί, αλλά ως «ένα μέτρο στο πλαίσιο της διεξαγωγής του πολέμου», είναι και για εμάς τους Γερμανούς σήμερα σκανδαλώδης και ταπεινωτική.

Το γεγονός, ότι πλέον αυτό το κατανοούμε και το αναγνωρίζουμε στη Γερμανία, είναι αυτό που μας φέρνει σήμερα εδώ. Ήταν δικό σας επίτευγμα ότι δεν συμφιλιωθήκατε με το περιεχόμενο της επιστολής αυτής αλλά συμβάλλατε σημαντικά στην αλλαγή της νοοτροπίας και της οπτικής των γεγονότων στη Γερμανία.

Διαυγής και σταθερός όσον αφορά στον τρόπο, αλλά πάντα με στόχο τη συμφιλίωση μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας και για ένα κοινό μέλλον των δύο πρώην αντιπάλων σε μια κοινή Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως γνωρίζετε, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας αναλαμβάνει χωρίς περιορισμούς την πολιτική και ηθική ευθύνη για τον γερμανικό επιθετικό πόλεμο στην Ευρώπη και το Ολοκαύτωμα καθώς και για τις αποκρουστικές φρικαλεότητες των εθνικοσοσιαλιστών στην Ελλάδα. Η Γερμανία μιλά ανοικτά γι΄ αυτά και χρηματοδοτεί συστηματικά επιστημονικά και καλλιτεχνικά προγράμματα, τα οποία κρατούν ζωντανή τη μνήμη των φοβερών γεγονότων της περιόδου εκείνης.

Αυτή ήταν η ιδέα, όταν ο τότε Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ ανακοίνωσε το 2014 στο μαρτυρικό χωριό Λιγκιάδες στη Βορειοδυτική Ελλάδα τη δημιουργία του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον. Μέχρι τώρα έχουν χρηματοδοτηθεί από αυτό το ταμείο περισσότερα από εκατό προγράμματα.

Μεγάλη σημασία αποδίδεται μεταξύ άλλων και σε σχολικές και εξωσχολικές επαφές και συναντήσεις μεταξύ νέων από την Ελλάδα και τη Γερμανία, ώστε οι συμμετέχοντες να έχουν τη δυνατότητα να βγάλουν συμπεράσματα από την κοινή ιστορία. Το νεοϊδρυθέν Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας δημιουργεί επιπρόσθετα το κατάλληλο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο για κάτι τέτοιο.

Υπάρχουν όμως και σχολικά προγράμματα, όπως αυτό της Γερμανικής Σχολής Αθηνών «Η ΓΣΑ θυμάται», το οποίο βραβεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 από τον τότε Ομοσπονδιακό Υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας. Βασίζεται μεταξύ άλλων στη συστηματική εργασία που γίνεται στο σχολείο για τη διατήρηση της μνήμης και στις πολυάριθμες συναντήσεις μαθητών της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και του Λυκείου Διστόμου, της γενέτειρας του κυρίου Σφουντούρη.

Κυρίες και κύριοι,

η μάχη ενάντια στη φρίκη και την απαξίωση του ανθρώπου και υπέρ του σεβασμού κάθε ανθρώπινης ζωής, δεν διεξάγεται μόνο στην Ελλάδα και στη Γερμανία και δεν αφορά μόνο εγκλήματα, που διαπράχθηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και από εθνικοσοσιαλιστές.

Σήμερα στην Ουκρανία σφάζονται αυθαίρετα άνθρωποι κατά εκατοντάδες και διεξάγεται ένας επιθετικός πόλεμος με πλήρη αδιαφορία για τα θύματα μεταξύ των αμάχων. Τοπωνύμια, όπως η Μαριούπολη και η Μπούτσα, είναι γνωστά σε όλον τον κόσμο, αλλά αποτελούν πιθανόν μόνο μεμονωμένα παραδείγματα.

Εκφράζουμε όλοι την ελπίδα να υπάρξουν κι εδώ θαρραλέοι και αποφασισμένοι άνθρωποι, που θα βοηθήσουν στην αποκάλυψη της ιστορικής αλήθειας και θα συμβάλλουν, ώστε να υπάρξει και στη Ρωσία αναγνώριση και μετάνοια για τα εγκλήματα αυτά. Διότι μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα διαρραγεί ο κύκλος της συνεχούς επανάληψης της απάνθρωπης φρίκης.

Αξιότιμε κύριε Σφουντούρη,

παρακαλώ ελάτε κοντά μου, ώστε να σας απονείμω τον Σταυρό της Αξίας.

Θα ήθελα τώρα να σας διαβάσω την πράξη απονομής.

Θερμά συγχαρητήρια!