Η γαλλογερμανική συμφιλίωση που σφραγίστηκε στις 22 Ιανουαρίου 1963 από τη Συνθήκη των Ηλυσίων, αποτέλεσε ένα γεγονός μείζονος σημασίας. Η συμφιλίωση μας προσφέρει ένα ωραίο μάθημα ιστορίας: και στις διεθνείς σχέσεις, είναι δυνατόν οι παλαιοί ‘’ορκισμένοι εχθροί’’ να εξετάσουν από κοινού το παρελθόν τους ώστε, με πολιτική τόλμη και αποφασιστικότητα να γίνουν ‘’ορκισμένοι φίλοι’’.

Η πολιτική σημασία της Συνθήκης παραμένει εξαιρετική εφόσον συνεχίζει να εμπνέει  βαθύτατα τη γαλλογερμανική σχέση και, περαιτέρω, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στο σύνολό του. Χωρίς αυτή τη συμφιλίωση, μπορούμε να φανταστούμε τόσο κορυφαία επιτεύγματα όσο η διεύρυνση της ΕΕ, η γέννηση του ευρώ, ο χώρος της Σέγκεν, το AIRBUS ή οι πύραυλοι ARIANE;

H Συνθήκη επιβιώνει παρά τις παγκόσμιες ανατροπές και παρά τις εναλλαγές κυβερνήσεων, που συμβαίνουν και στις δύο χώρες. Συμπληρώθηκε άλλωστε, από τη Συνθήκη του Άαχεν της 22ας Ιανουαρίου 2019. Κατευθυντήρια γραμμή παραμένει η Ευρώπη, το κοινό μας σχέδιο, το μοναδικό εκείνο σχέδιο που επιτρέπει να υπερβούμε τους ανταγωνισμούς χωρίς να χάσουμε την ταυτότητά μας. Εκείνο που μας επιτρέπει να συνδυάσουμε το μέλλον με την ελπίδα.

Το τρέχον «Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας», είναι καλό να θυμηθούμε ότι στη Συνθήκη των Ηλυσίων οφείλεται το Γαλλογερμανικό Γραφείο Νεολαίας (OFAJE). Περισσότεροι από 9 εκατομμύρια νεαροί Γερμανοί και Γάλλοι διέβησαν το Ρήνο. Το Γαλλογερμανικό Γραφείο Νεολαίας ενέπνευσε ορισμένα από τα εμβληματικότερα ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Erasmus ή ακόμα το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας του Πολίτη που θα ξεκινήσει το 2022 και για το οποίο επίσης προδιαγράφεται φωτεινό μέλλον. Επίσης, το 2021, το Γαλλογερμανικό Γραφείο Νεολαίας ενέπνευσε τη δημιουργία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας (ΕΓΙΝ) το οποίο καλείται να συμβάλει στη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ ελληνικής και γερμανικής νεολαίας.

Ενώ στο εσωτερικό και στις πύλες της Ευρώπης ρέει και πάλι το δηλητήριο του λαϊκισμού και ενώ αναδύονται εθνικισμοί που θεωρούσαμε παρωχημένους, αλλά υιοθετούνται από καθεστώτα ή από πολιτικές δυνάμεις που πρόθυμα καθιστούν μια διεστραμμένη ιδέα του έθνους φορέα της απόρριψης του Άλλου και σπέρμα μελλοντικών συγκρούσεων, το πνεύμα της Συνθήκης μάς ανακαλεί στην τάξη.

H σημερινή επέτειος της υπογραφής της Συνθήκης του Ελυζέ δεν σημαίνει ότι ρίχνουμε μια νοσταλγική ματιά στο παρελθόν, αλλά ότι ατενίζουμε το μέλλον με διαύγεια. Το 2022 που ξεκινά με τη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να προετοιμαστούμε συλλογικά να αντιμετωπίσουμε διακυβεύματα αληθινά υπαρξιακά : μια υγειονομική κρίση που το τέλος της είναι ακόμη μακριά, μια κλιματική αλλαγή με ορατές καταστροφικές συνέπειες, άνοδο των εντάσεων στην εγγύτερη γειτονιά, μεταναστευτικό σε όξυνση εξαιτίας του κυνισμού και της χειραγώγησης των μαζών, απόπειρες αποσταθεροποίησης των δημοκρατιών μας, βίαιη καταστολή στην περιοχή μας, διάβρωση του κράτους δικαίου, χωρίς να ξεχνάμε τα διακυβεύματα της ψηφιακής επανάστασης.

Σε αντίθεση με την Ιστορία, η Συνθήκη των Ηλυσίων υπήρξε φορέας μιας τρελής ελπίδας: της συνένωσης των δυνάμεών μας, της ευφυίας και των ταλέντων μας στην υπηρεσία της ειρήνης και της προόδου, του δικαίου και των ελευθεριών. Και πάλι αυτή η ελπίδα πρέπει να μας εμπνεύσει, εφόσον φορέας της είναι μια Ευρώπη που αναλαμβάνει κυρίαρχα το πεπρωμένο και τις αξίες της, σε έναν κόσμο κατεστραμμένο από τη χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις, από την αμφισβήτηση των κανόνων δικαίου και από τον κίνδυνο νέων συγκρούσεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Οι στιγμές που ζούμε σήμερα καλούν όλους τους Ευρωπαίους να ξαναβρούν την οξυδέρκειά τους ώστε συλλογικά να έχουμε τη δυνατότητα να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει παρά μία και μόνο εναλλακτική στην ενοποίηση της Ευρώπης: η εξαφάνιση της Ευρώπης, η έξοδός μας από την Ιστορία και η ανάδυση νέων συγκρούσεων στο έδαφός μας! Χωρίς ενότητα, οι Ευρωπαίοι καταδικάζονται να παραμείνουν αδύναμοι θεατές σε ένα παιχνίδι εξουσίας, με καθημερινά μετρήσιμες επιβλαβείς και επικίνδυνες συνέπειες. Οι κρίσεις που χτυπούν την πόρτα μας – στη θάλασσα, στην ηπειρωτική χώρα, στο διάστημα – μας το υπενθυμίζουν.

Πέρυσι, η Ελλάδα γιόρτασε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και υπενθύμισε τη στράτευση και τη θυσία χιλιάδων νεαρών Γερμανών, Γάλλων και άλλων πολεμιστών από ολόκληρη την Ευρώπη, όλων των Φιλελλήνων που έθεσαν την πίστη και το θάρρος τους στην υπηρεσία της ελευθερίας. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι πριν από τα δράματα που διαίρεσαν τους Ευρωπαίους, υπήρξαν επίσης δραματικές καταστάσεις που βοήθησαν στην μεταξύ τους προσέγγιση. Ας μην περιμένουμε λοιπόν να μας διαιρέσουν νέα δράματα! Ας προχωρήσουμε μαζί για να καταστήσουμε την ήπειρό μας, που διαθέτει όλες τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και όλα τα ταλέντα, μια Ευρώπη ισχυρή, στρατηγικά κυρίαρχη και κυρία του πεπρωμένου της!

www.tovima.gr