Αξιότιμε κύριε Γενικέ Γραμματέα!

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι!

Χαίρομαι ιδιαίτερα που μας δίνεται η δυνατότητα να παρουσιάσουμε σήμερα σε αυτή την επιβλητική αίθουσα τα κείμενα των Γερμανών Φιλελλήνων Johann Wilhelm August Streit, Adolph von Lübtow/Ludwig von Bollmann, Gustav Feldham, Wilhelm Traugott Krug και Carl Gerber. Τα ονόματα αυτά στέκονται αντιπροσωπευτικά για εκατοντάδες άλλους Γερμανούς Φιλέλληνες που ήρθαν με ιδεαλισμό και ενθουσιασμό στην Ελλάδα προκειμένου να υποστηρίξουν τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα. Οι Γερμανοί Φιλέλληνες αποτελούσαν με διαφορά την μεγαλύτερη ομάδα ξένων φιλελλήνων εθελοντών.

Οι ιστορικές πηγές πιστοποιούν ότι οι λαοί της Γερμανίας και της Ελλάδας είχαν συχνές επαφές από το μεσαίωνα, αλλά ο απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων ενάντια στον οθωμανικό ζυγό προσέδωσε στην ανταλλαγή αυτή πρωτοφανές βάθος και θέρμη. Φέτος που γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης είναι για μένα ιδιαίτερα σημαντικό να το υπενθυμίσω αυτό.

Κάποιοι από τους Γερμανούς Φιλέλληνες παρέμειναν στην Ελλάδα και καθόρισαν το πνεύμα και τον τρόπο λειτουργίας του νεοσυσταθέντος κράτους. Οι απόγονοι τους ζουν σήμερα εδώ ανάμεσά μας και είναι ιδιαίτερη χαρά για εμένα που δύο εξ αυτών, απόγονοι του Γερμανού γιατρού και Φιλέλληνα Heinrich Treiber, βρίσκονται απόψε μαζί μας. Η επιρροή των Φιλελλήνων αυτών στην Ελλάδα αποτελεί συχνά αντικείμενο επιστημονικών μελετών. Παράλληλα τα κείμενά τους δρουν για Γερμανούς και Έλληνες και σαν καθρέπτης. Τί ώθησε π.χ. Γερμανούς ιδεαλιστές να λάβουν μέρος στον αγώνα της τότε μακρινής Ελλάδας; Πιθανώς μεταξύ άλλων το αίσθημα ότι στην Ελλάδα φαινόταν εφικτή η δημιουργία ενός εθνικού κράτους, κάτι που για τη Γερμανία φάνταζε ακόμα πολύ μακρινό. Επίσης, η επιτυχία του αγώνα των Ελλήνων αποτέλεσε αργότερα πηγή έμπνευσης για ένα εθνικό κίνημα στη Γερμανία, για το δημόσιο διάλογο και την αισθητική. Αλλά και αντίστροφα: Τί μπορούμε να μάθουμε από τα κείμενα των Γερμανών Φιλελλήνων του 19^ου αιώνα για την αναδυόμενη Ελλάδα εκείνης της εποχής; Όλα αυτά είναι που καθιστούν τα κείμενα των Γερμανών Φιλελλήνων τόσο ενδιαφέροντα και συναρπαστικά.

Κυρίες και κύριοι,

η Αθήνα είναι από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους μια πόλη, στην οποία συναντάμε πολλά ίχνη του πλέγματος των ελληνογερμανικών σχέσεων. Για παράδειγμα σε αυτό εδώ το κτήριο: η σύζυγος του Βασιλιά Όθωνα, η Βασίλισσα της Ελλάδας Αμαλία του Όλντενμπουργκ έθεσε το 1858 τον θεμέλιο λίθο για το νεοκλασικό αυτό οίκημα, το οποίο στέγασε από το 1875 έως το 1935 το ελληνικό κοινοβούλιο. Αν και το κτήριο βασίζεται σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα François Boulanger, το τελικό οικοδομικό σχέδιο ολοκληρώθηκε από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο, ο οποίος είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική στο Μόναχο με τη βοήθεια μιας υποτροφίας του Βασιλιά Όθωνα. Η αίθουσα αυτή συμβολίζει λοιπόν μεταξύ άλλων και την γόνιμη συναναστροφή μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας το 19^ο αιώνα.

Βλέπετε λοιπόν ακόμα και σε αυτό το μέρος που βρισκόμαστε σήμερα, ότι η ενασχόληση με την κοινή μας ιστορία και τον Φιλελληνισμό είναι χρήσιμη και πολύτιμη. Τουλάχιστον εξίσου σημαντικό είναι και το ερώτημα της σημασίας της για τη σημερινή εποχή. Η ανασκόπηση του παρελθόντος μπορεί να συμβάλλει και στη συζήτηση αναφορικά με το που βρισκόμαστε σήμερα στην Ευρώπη και που θέλουμε να πάμε.

Χαίρομαι που η Πρεσβεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα χρηματοδότησε τη μετάφραση και την έκδοση των κειμένων αυτών με πόρους από το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον. Ευχαριστώ θερμά τη διεύθυνση και τους συνεργάτες και συνεργάτιδες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου για την γόνιμη συνεργασία και τη διοργάνωση της σημερινής παρουσίασης. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στους συμμετέχοντες ομιλητές της σημερινής εκδήλωσης. Εύχομαι σε όλους μια όμορφη, συναρπαστική βραδιά.

www.nhmuseum.gr