Η Αθήνα, έτσι αναφέρει ο Κρίστοφ Μάρτιν Βίλαντ, επισκιάζει όλες τις άλλες πόλεις και τις κάνει να μοιάζουν με χωριά. «Παντού βλέπεις πως περιστοιχίζεσαι από αξιοσέβαστα μνημεία της αρχαιότητας και θαυμαστά έργα της νεότερης τέχνης και της απόλυτης καλαισθησίας», αυτά είναι τα ενθουσιώδη λόγια της ηρωίδας του Γλυκερίας, η οποία μαγεύεται απόλυτα αντικρίζοντας για πρώτη φορά τον Παρθενώνα. Ο Βίλαντ, σύγχρονος του Γκαίτε, δεν είχε βρεθεί ποτέ στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από το Όμπερχολτσχαϊμ, ένα χωριό κοντά στο Μπίμπεραχ.

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, αγαπητέ Προκόπη Παυλόπουλε!

Δεν γνωρίζω, εάν Εσείς, συνηθισμένος στην ομορφιά της Αθήνας, θα μαγευτείτε αντικρίζοντας το Κάσελ, μπορώ, ωστόσο, να Σας διαβεβαιώσω ότι εδώ και κάποιο καιρό υπάρχει κι εκεί ένας Παρθενώνας. Είναι ο Παρθενώνας των Βιβλίων, βρίσκεται στην πλατεία Φρίντριχσπλατς και αποτελεί μέρος της documenta 14, το γερμανικό σκέλος της οποίας θα εγκαινιάσουμε αύριο μαζί. Τον βρίσκω εντυπωσιακό.

Η καλλιτέχνιδα Μάρτα Μινούχιν αντιλαμβάνεται τον δικό της Παρθενώνα, κατασκευασμένο από χρησιμοποιημένα και δωρισμένα βιβλία, ως μνημείο Δημοκρατίας και Παιδείας. Με το έργο της ερμηνεύει τον αρχικό ρόλο του Παρθενώνα ως τόπου φύλαξης των θησαυρών της Αθηναϊκής Συμμαχίας και ανακαλύπτει ξανά τη συλλογική αξία εκλεκτών θησαυρών. Τον μετουσιώνει, δηλαδή, σε πολιτιστικό νόμισμα.

Αυτός ο Παρθενώνας έχει γίνει πράγματι το σύμβολο της documenta 14. Αντιπροσωπεύει το πνεύμα που τη διέπει, το «Δημιουργώντας μαζί – μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον». Η ιδέα αυτής της documenta για έναν διαδραστικό διάλογο ανάμεσα σε δύο ξεχωριστούς εκθεσιακούς τόπους ήταν μία έξοχη ιδέα. Το εγχείρημα πέτυχε. Και χαίρομαι πολύ, ιδιαιτέρως για τους διοργανωτές, αλλά και για τους εκθέτες, για το κοινό, για τις δύο χώρες μας, την Ελλάδα και τη Γερμανία. Και τέλος, αλλά εξίσου σημαντικό, χαίρομαι για εμάς τους δύο: τι ωραία, Κύριε Πρόεδρε, που αποδεχθήκατε την πρόσκλησή μας να επισκεφτείτε το Κάσελ, λίγες εβδομάδες αφότου εγκαινιάσαμε μαζί την documenta στην Αθήνα!

H documenta 14 στέλνει το μήνυμα των στενών δεσμών, της αλληλεγγύης και της ενιαίας κοινότητας. Διότι μετά από τις δύσκολες πολιτικές κρίσεις-διαπραγματεύσεις, μετά από όλα αυτά, που ίσως να χωρίζουν τις χώρες μας, έχουμε πολλά και σημαντικά κοινά, έχουμε έναν κοινό ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η documenta μας το υπενθυμίζει. Μας θέτει, όμως, και ερωτήματα για τους κοινούς μας στόχους, τον τρόπο που θέλουμε να αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλον, τον τρόπο με τον οποίο θα συμπορευθούμε σε μία ειρηνική, αλληλέγγυα και ενωμένη Ευρώπη.

Με Εσάς, Κύριε Πρόεδρε, έχουμε έναν εκ πεποιθήσεως Ευρωπαίο στο πλευρό μας, ακόμη κι εκεί, όπου πρέπει να συνομιλήσουμε και να διαπραγματευτούμε για δύσκολα ζητήματα. Το μέλλον της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα είναι στον ίδιο βαθμό αδιανόητο, όσο και το παρελθόν της χωρίς την Ελλάδα.

Ο κοινός μας πολιτισμός, οι κοινές μας αξίες μας στηρίζουν στην πορεία αυτή. Δεν επιθυμούμε την εξομοίωση όλων των αντιθέσεων και διαφορών μας. Δεν μας επιτρέπεται να την επιθυμούμε, αφού έτσι θα προδίδαμε τον πλούτο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Θέλουμε να εργαστούμε μαζί για μία δυνατή, αλληλέγγυα ευρωπαϊκή κοινότητα. Αυτό απαιτεί μεν δύναμη, είμαι όμως σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε. Έχουμε κάθε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι.

Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, επιτρέψτε μου να υψώσω το ποτήρι στην υγεία Σας, στην υγεία της Ελληνικής Δημοκρατίας και σε όλα, όσα μας ενώνουν.

www.bundespraesident.de